8.12 Vluchtelingen kunnen op een veilige en gezonde manier verblijven in onze regio en zo goed als mogelijk meedoen in de samenleving

8.12 Vluchtelingen kunnen op een veilige en gezonde manier verblijven in onze regio en zo goed als mogelijk meedoen in de samenleving

Nijmegen is een gastvrije stad. We zorgen voor goede voorzieningen en ondersteuning voor opvang, huisvesting en inburgering & Integratie van nieuwkomers, vanuit een integraal beleidskader voor Asiel & Integratie. We dragen bij aan opvang van vluchtelingen door hen een veilige en gezonde verblijfplek aan te bieden. Dat doen we zowel voor asielmigranten als Oekraïense vluchtelingen. Voor statushouders die zich in onze gemeente vestigen, werken we samen met woningcorporaties aan het bieden van een passende woonplek. Statushouders die in Nijmegen worden gehuisvest, starten wanneer zij aan onze gemeente gekoppeld zijn met inburgering en verdere integratie in de maatschappij en onze stad. Ons uitgangspunt is dat nieuwe Nijmegenaren zich zo snel mogelijk welkom voelen en volwaardig meedoen als onderdeel van onze samenleving. De Wet Inburgering 2021 en de Participatiewet bieden veel mogelijkheden om nieuwkomers grote stappen te laten zetten in hun inburgering en integratie. Maar een goede en duurzame integratie vergt inzet op meerdere leefgebieden. Toegang tot belangrijke voorzieningen als het onderwijs, kinderopvang, zorg, cultuur en sport zijn cruciaal om een goede plek te vinden in onze maatschappij. En dat geldt niet alleen voor inburgeringsplichtige statushouders en gezinsmigranten. Ook voor ontheemde Oekraïners en niet inburgeringplichtige of uitgeprocedeerde asielmigranten hebben we oog voor integratie op verschillende levensdomeinen. Aan uitgeprocedeerde asielzoekers met regionale binding bieden we sobere opvang aan.

Budget

 Activiteiten

• Opvang:

• We zoeken als gemeente tijdig naar voldoende (structurele) asielopvangplekken voor het COA op basis van de Spreidingswetopgave.
• We zorgen ervoor dat we samen met de regio Rijk van Nijmegen het regioplan Vluchtelingen en Huisvesting actualiseren zodat we als regio ons gezamenlijk inzetten om de opvangopgave (inclusief opvang AMV) vanuit de Spreidingswet te behalen.
• We realiseren voldoende opvangplekken voor Oekraïense ontheemden.

• Huisvesting:

• We werken samen met de woningcorporaties aan het tijdig en passend huisvesten van statushouders en AMVers in Nijmegen.
• We werken met de gemeenten uit de regio Rijk van Nijmegen samen om vraag (benodigde woning) en aanbod (beschikbare woning) zo goed mogelijk te benutten in de regio.
• We organiseren waar nodig tijdelijke alternatieve vormen van huisvesting voor statushouders.
• We bieden statushouders de praktische ondersteuning bij het verhuizen naar een woning middels maatschappelijke begeleiding door Vluchtelingenwerk

• Inburgering & Integratie:

• We voeren als gemeente de regie over de inburgering van statushouders in Nijmegen. Statushouders worden begeleid door onze klantregisseurs.
• We organiseren inburgeringsaanbod met leerroutes richting werk of onderwijs.
• We bieden vanuit de Participatiewet ondersteuning aan statushouders en gezinsmigranten om hen richting een duurzame werkplek te begeleiden.
• We werken samen met schoolbesturen voor aanbod van internationale schakelklassen voor leerlingen.
• Asielmigranten die niet (meer) inburgeringsplichtig zijn, kunnen gebruikmaken van ons regionale aanbod gericht op het bevorderen van basisvaardigheden bij volwassenen.
• Op het vlak van zorg en welzijn proberen we de toegang tot zorg en ondersteuning goed te ontsluiten door middel van een proactieve rol bij onze klantregisseurs.
• Om statushouders te helpen hun weg te vinden, bieden we maatschappelijke begeleiding.
• Om het sociale netwerk van asielmigranten te versterken kennen we verschillende buddy-initiatieven.
• We koppelen het aanbod van sportverenigingen aan ons taalaanbod en verlagen de drempel tot sportactiviteiten en voorzieningen.
• Om de bewegingsvrijheid van asielmigranten te bevorderen stellen we via ons minimabeleid fietsen ter beschikking en krijgen zij toegang tot het Openbaar Vervoer.
• Met minimaregelingen geven we asielmigranten toegang tot bibliotheek en het theater.
• In ons Kunst en Cultuurbeleid hebben we ook aandacht voor voorstellingen en initiatieven gericht op culturele diversiteit en het creëren van verbinding.

• Mensen zonder documenten

• Faciliteren Lokaal Samenwerkingsoverleg met betrokken NGO’s, zorgverleners, AVIM en DT&V.
• We bieden door samenwerking met NGO’s nachtopvang in de vorm van de Bed, Bad en Broodvoorziening en 24-uurs opvang voor kwetsbare ongedocumenteerde personen/uitgeprocedeerde asielzoekers.
• We bieden door samenwerking met NGO’s begeleiding aan ongedocumenteerde personen/uitgeprocedeerde asielzoekers, zodat zij kunnen werken aan perspectief.

(1) Inburgering en integratie
Als gemeente ontvangen we voor de organisatie van inburgering een SPUK voor inburgeringsvoorzieningen (taallessen en andere onderdelen van de inburgering) en budget voor de uitvoering via het Gemeentefonds (intake en begeleiding). Deze budgetten zijn direct verbonden aan de uitvoering van de Wet Inburgering en niet beïnvloedbaar.  De SPUK is niet opgenomen in dit overzicht. Het budget van € 176.000 is nodig voor de uitvoering van de inburgeringswet. Voor 2026 is € 548.000 en voor 2027 is € 300.000 toegevoegd aan de begroting om de benodigde begeleiding te bieden aan inburgeraars. Dit is opgenomen bij 'veranderingen in de begroting'.
Voor verdere inzet t.b.v. huisvesting en integratie van statushouders is voor 2026 e.v. een gemeentelijk budget begroot van € 410.000. In 2026 is dit a-structureel opgehoogd met een budgetoverheveling van € 125.000. Dit laatste budget is nodig voor de formatie die nodig is voor inburgeraars die onder de oude wet inburgering door de gemeente worden ondersteund.

Het resterende deel van de gemeentelijke middelen (€535.000) worden via diverse subsidies besteed aan verschillende organisaties (zoals VluchtelingenWerk en Bindkracht10) voor aanbod gericht op onder meer huisvesting van statushouders, juridische begeleiding, sociale integratie, ouderschapsondersteuning, ondersteuning bij gezinshereniging en maatwerk bij inburgering buiten de wettelijke budgetten. Deze inzet is van belang om ervoor te zorgen dat statushouders snel en volwaardig mee kunnen doen in onze samenleving en op de arbeidsmarkt.

(2) Noodopvang uitgeprocedeerden
Nijmegen kent een zogeheten Bed, Bad en Brood (BBB)-voorziening. Hierin wordt sobere opvang en begeleiding geboden aan mensen zonder documenten met regionale binding om samen met hen aan een duurzaam toekomstperspectief te werken. Voor de uitvoering van deze Bed, Bad en Brood voorziening is voor 2026 een gemeentelijk budget begroot van €384.000. De gemeenteraad heeft bij aangegeven dat zolang we zien dat er noodzaak is voor een vorm van opvang voor mensen zonder documenten we dit blijven
faciliteren, ook nu de Rijksfinanciering hiervoor wordt stopgezet. Door het wegvallen van de Rijksfinanciering voor het opvangen van mensen zonder documenten in een BBB-voorziening is hiervoor jaarlijks € 190.000 aan de begroting toegevoegd en € 30.000 voor voortzetting van Shelter City dat ook uit dit budget wordt bekostigd. Dit is opgenomen bij 'veranderingen in de begroting'.

De inzet van BBB-opvang is cruciaal om te voorkomen dat mensen zonder documenten er alleen voor komen te staan in een uitzichtloze situatie van dakloosheid op straat is het van belang om ze op te vangen in de BBB-voorziening. Dit niet alleen vanuit humanitair oogpunt, maar ook met het oog op het belang van handhaving van de openbare orde, veiligheid en volksgezondheidsrisico’s.

(3) Opvang vluchtelingen
De opvang van vluchtelingen in de Gemeente Nijmegen bestaat uit twee onderdelen, de Tijdelijke Gemeentelijke Opvang (TGO) voor asielzoekers vanuit het COA (gelegen in Nijmegen Noord) en de opvang van Oekraïense vluchtelingen. De TGO is gesloten in juni 2025, dus vanaf 2026 wordt alleen nog de opvang van Oekraïense vluchtelingen verwacht.

De bedragen in het overzicht hieronder zijn niet representatief voor wat er verwacht wordt aan baten en lasten voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. De begroting wordt jaarlijks op basis van SPUK beschikkingen gemaakt. De baten zijn grotendeels afhankelijk van het aantal beschikbare bedden. De baten en lasten van SPUK uitkeringen zijn in de regel in evenwicht.

De bedragen in de begroting zijn vrijwel niet beïnvloedbaar. De baten zijn afkomstig uit SPUK uitkeringen vanuit het Rijk. Hiervoor is een vast bedrag per bed per nacht beschikbaar. In 2025 gaat het om 44 euro. Hieruit dienen alle lasten te worden gedekt. De gemeente zou ervoor kunnen kiezen om op dit onderdeel zo efficiënt te werken, dat het bedrag van 44 euro per bed per nacht niet wordt uitgegeven, waardoor er geld overblijft dat uitgegeven kan worden aan andere zaken. Dit lijkt echter zeer onwaarschijnlijk, aangezien het bedrag per bed per nacht ten opzichte van een jaar geleden ongeveer gehalveerd is.

Kwaliteitsniveau en benchmark
Nijmegen vindt het belangrijk om haar verantwoordelijkheid te nemen voor een duurzame, menswaardige, en toekomstgerichte aanpak van de opvang, huisvesting en integratie van vluchtelingen. In het Beleidskader Asiel & Integratie heeft de gemeente als ambitie gesteld dat vluchtelingen op een veilige en gezonde manier
in onze regio kunnen verblijven en optimaal en duurzaam mee kunnen doen in de samenleving. Hiertoe bieden we voldoende opvangplekken (in lijn met de Spreidingswet), realiseren we passende huisvesting (in lijn met de huisvestingstaakstelling) en investeren we in mogelijkheden voor statushouders en andere vluchtelingen om vroegtijdig en volwaardig mee te kunnen doen.

Knoppen

• Inburgering en integratie

Als gemeente ontvangen we voor de organisatie van inburgering een SPUK voor inburgeringsvoorzieningen (taallessen en andere onderdelen van de inburgering) en budget voor de uitvoering via het Gemeentefonds (intake en begeleiding). Deze budgetten zijn direct verbonden aan de uitvoering van de Wet Inburgering en niet beïnvloedbaar.  De SPUK is niet opgenomen in dit overzicht. Het budget van € 176.000 is nodig voor de uitvoering van de inburgeringswet en is beperkt beïnvloedbaar.
Het resterende deel van de gemeentelijke middelen (535.000) worden via diverse subsidies besteed aan verschillende organisaties (zoals VluchtelingenWerk en Bindkracht10) voor aanbod gericht op onder meer huisvesting van statushouders, juridische begeleiding, sociale integratie, ouderschapsondersteuning, ondersteuning bij gezinshereniging en maatwerk bij inburgering buiten de wettelijke budgetten. Deze inzet is van belang om ervoor te zorgen dat statushouders snel en volwaardig mee kunnen doen in onze samenleving en op de arbeidsmarkt.

• Noodopvang uitgeprocedeerden
  Nijmegen kent een zogeheten Bed, Bad en Brood (BBB)-voorziening. Hierin wordt sobere opvang en begeleiding geboden aan mensen zonder documenten met regionale binding om samen met hen aan een duurzaam toekomstperspectief te werken. Voor de uitvoering van deze Bed, Bad en Brood voorziening is voor 2026 een gemeentelijk budget begroot van €384.000. De gemeenteraad heeft aangegeven dat zolang we zien dat er noodzaak is voor een vorm van opvang voor mensen zonder documenten we dit blijven faciliteren, ook nu de Rijksfinanciering hiervoor wordt stopgezet. De inzet van BBB-opvang is cruciaal om te voorkomen dat mensen zonder documenten er alleen voor komen te staan in een uitzichtloze situatie van dakloosheid op straat is het van belang om ze op te vangen in de BBB-voorziening. Dit niet alleen vanuit humanitair oogpunt, maar ook met het oog op het belang van handhaving van de openbare orde, veiligheid en volksgezondheidsrisico’s.

• Opvang vluchtelingen

De opvang van vluchtelingen in de Gemeente Nijmegen bestaat uit twee onderdelen, de Tijdelijke Gemeentelijke Opvang (TGO) voor asielzoekers vanuit het COA (gelegen in Nijmegen Noord) en de opvang van Oekraïense vluchtelingen. De TGO is gesloten in juni 2025, dus vanaf 2026 wordt alleen nog de opvang van Oekraïense vluchtelingen verwacht.
De bedragen in de begroting zijn vrijwel niet beïnvloedbaar. De baten zijn afkomstig uit SPUK uitkeringen vanuit het Rijk. Hiervoor is een vast bedrag per bed per nacht beschikbaar. In 2025 gaat het om 44 euro. Hieruit dienen alle lasten te worden gedekt. De gemeente zou ervoor kunnen kiezen om op dit onderdeel zo efficiënt te werken, dat het bedrag van 44 euro per bed per nacht niet wordt uitgegeven, waardoor er geld overblijft dat uitgegeven kan worden aan andere zaken. Dit lijkt echter zeer onwaarschijnlijk, aangezien het bedrag per bed per nacht ten opzichte van een jaar geleden ongeveer gehalveerd is.