8.3 Inwoners van Nijmegen kijken naar elkaar om in het dagelijks leven
De motivatie van inwoners om te participeren en zich in te zetten is groot, bijvoorbeeld als vrijwilliger bij de vele verenigingen, activiteiten en/of evenementen in de buurt en stad. Daarnaast is het belangrijk dat anderen oog hebben voor inwoners die het op eigen kracht (tijdelijk) niet lukt om mee te doen. Veel inwoners zetten zich als mantelzorger of als vrijwillig maatje in om anderen te helpen. We vinden het belangrijk dat iedereen die zich als vrijwilliger of mantelzorger inzet zich gezien, gesteund en gewaardeerd voelt. Daarnaast stimuleren we ondersteuning door lotgenoten en ervaringsdeskundigen, die vanuit de eigen ervaring en eigen kracht veel kunnen bijdragen.
Budget
Saldo | ||||||
Doel | Project | Budget (x 1.000) | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
D0803 | Informele zorg | Programma | 171 | 171 | 171 | 171 |
Vrijwilligerswerk en mantelzorg | Programma | 1.882 | 1.882 | 1.882 | 1.882 | |
Vrijwilligerswerk en mantelzorg | Uitvoering | 324 | 324 | 324 | 324 | |
Totaal | 2.377 | 2.377 | 2.377 | 2.377 |
Activiteiten
- We stimuleren en waarderen vrijwilligerswerk voor iedereen, o.a. door het subsidiëren van een breed ondersteuningsaanbod van de Vrijwilligerscentrale, en het aanbieden van een vrijwilligersverzekering en het vrijwilligersfonds.
- We ondersteunen en subsidiëren projecten en initiatieven voor informele hulp en ondersteuning door vrijwillige maatjes, ervaringsdeskundigen en lotgenoten.
- Wij stimuleren en ondersteunen mantelzorgers door het subsidiëren van Mantelzorg Nijmegen, het subsidiëren van diverse initiatieven ter ondersteuning van mantelzorgers en het aanbieden van verschillende vormen van respijtzorg.
Wettelijk | Beleidsvrijheid | Budget beïnvloedbaar (x € 1.000) | |||
|---|---|---|---|---|---|
deels | 2-3 | € 199 | € 1.682 | ||
Uitvoeringskosten | € 324 | ||||
De middelen die gekoppeld zijn aan dit doel worden ingezet vanuit het kader van de WMO (algemene voorzieningen). Binnen dit kader is er voor gemeente vrijheid voor welk ambitieniveau wordt gekozen. Het gaat voor het overgrote deel om subsidies, waarmee het bedrag enigszins beïnvloedbaar is.
De gemeente Nijmegen ondersteunt en waardeert mantelzorgers en vrijwilligers in Nijmegen. Ook ondersteunen we diverse maatjes- en vrijwilligersprojecten. Deze projecten bieden ondersteuning voor kwetsbare inwoners. Op dit moment is er in theorie nog budget beïnvloedbaar in 2026 (€199.000), maar in de praktijk is het zo dat dit budget in 2026 ingezet wordt voor de uitvoeringsagenda vrijwilligers en de uitvoeringsagenda mantelzorg. Deze uitvoeringsagenda’s worden in het najaar van 2025 vastgesteld door het college. Door deze uitvoeringsagenda’s wordt er gerichter ingezet om vrijwilligers en mantelzorgers nog beter te waarderen en te ondersteunen. Dit is noodzakelijk, omdat vrijwilligers en mantelzorgers steeds belangrijker worden in de sociale basis, en in het opvangen van de afschaling van zorg.
Het budget dat op termijn beïnvloedbaar is (€ 1.682.000) wordt ingezet via (structurele) subsidies aan (vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis die zich richten op de ondersteuning en waardering van vrijwilligers, informele zorg en ondersteuning, de ondersteuning en waardering van mantelzorgers, en vrijwilligers- en maatjesprojecten.
Mantelzorg
Door de toenemende druk op de zorg en de afschaling van zorg, zal het aantal mantelzorgers én de belasting op deze mantelzorgers de komende jaren blijven stijgen. Het is daarom van belang om mantelzorgers goed te ondersteunen, zodat zij de zorg voor hun naasten vol kunnen houden. De gemeente heeft een wettelijke rol in het bieden van ondersteuning en waardering voor mantelzorgers. In 2025 stelt het college de uitvoeringsagenda mantelzorg vast. Bezuinigen op het thema mantelzorg betekent ook dat de eerder aangenomen moties met betrekking tot mantelzorg niet kunnen worden uitgevoerd, en het ambitieniveau van de uitvoeringsagenda scherp naar beneden moet worden bijgesteld.
Vrijwilligers
In 2025 stelt het college de uitvoeringsagenda vrijwilligers vast. De afgelopen jaren zien we een trend van een afname van het aantal vrijwilligers, terwijl de inzet van vrijwilligers (in de sociale basis) steeds belangrijker wordt. Door de toenemende druk op de zorg en schaarste op de arbeidsmarkt wordt de inzet van vrijwilligers (in de sociale basis) steeds belangrijker. Ook draagt het doen van vrijwilligerswerk bij aan zelfontplooiing en sociale cohesie. Het is daarom belangrijk om de inzet van vrijwilligers vanuit de gemeente aan te moedigen en te ondersteunen.
Bezuinigen op het thema vrijwilligers, betekent dat het ambitieniveau van de uitvoeringsagenda scherp naar beneden moet worden bijgesteld en het kan (indirect) leiden tot hogere (zorg)kosten.
Vrijwilligers- en maatjesprojecten
In Nijmegen zijn er verschillende maatjes- en vrijwilligersprojecten. Deze projecten zijn belangrijk binnen de sociale basis, omdat inwoners door deze projecten geënthousiasmeerd en ondersteund worden om naar elkaar om te kijken. Dit zorgt voor meer sociale cohesie en zorg voor elkaar, en draagt ook bij aan het verlagen van de druk op de zorg. Door de druk op de zorg wordt het steeds belangrijker dat inwoners meer onderling naar elkaar omkijken en voor elkaar zorgen (in zoverre dit mogelijk is). Door het bezuinigen op de subsidies voor deze projecten valt een deel van de vrijwilligers- en maatjesprojecten in de sociale basis weg. Dit kan leiden tot een toenemende vraag bij professionele (zorg-)organisaties, wat tot extra belasting en hogere kosten leidt.
De activiteiten binnen deze begrotingspost zijn onderdeel van de sociale basis en de preventieve infrastructuur. Het gaat om collectieve activiteiten. Dit sluit één op één aan bij de leidende principes van het sociaal domein en bij de activiteiten om de sociale basis te versterken.
Niet beïnvloedbaar, dus hierboven ook niet genoemd, zijn de middelen die wij voor mantelzorg van het Rijk ontvangen (GALA) van € 90.000 en de kosten van investeringen van € 20.000 (rente en afschrijving).
Kwaliteitsniveau en benchmark
De gemeente Nijmegen ondersteunt mantelzorgers en de inzet van vrijwilligers. In vergelijking met andere gemeenten kan de gemeente Nijmegen wel nog een stap zetten in de sturing op de thema’s mantelzorg en vrijwilligers. Deze stap wordt in 2025 gezet, d.m.v. het vaststellen van de uitvoeringsagenda vrijwilligers en de uitvoeringsagenda mantelzorg. Na 2025 wordt het mantelzorgcompliment afgeschaft. Een aantal gemeenten hebben wel een mantelzorgcompliment, al zien we ook dat een deel van deze gemeenten het mantelzorgcompliment (of een vergelijkbaar product) de afgelopen jaren ook hebben afgeschaft. Er is bij deze gemeenten wel een andere vorm van waardering en ondersteuning van mantelzorgers in de plaats gekomen.
Knoppen
- Uitvoeringsagenda Mantelzorg & Uitvoeringsagenda Vrijwilligers
Deze projecten bieden ondersteuning voor kwetsbare inwoners. Op dit moment is er in theorie nog budget beïnvloedbaar in 2026 (€199.000), maar in de praktijk is het zo dat dit budget in 2026 ingezet wordt voor de uitvoeringsagenda vrijwilligers en de uitvoeringsagenda mantelzorg. Deze uitvoeringsagenda’s worden in het najaar van 2025 vastgesteld door het college. Vrijwilligers en mantelzorgers worden steeds belangrijker in de sociale basis, en in het opvangen van de afschaling van zorg.
Bezuinigen op het thema mantelzorg betekent ook dat de eerder aangenomen moties met betrekking tot mantelzorg niet kunnen worden uitgevoerd, en het ambitieniveau van de uitvoeringsagenda scherp naar beneden moet worden bijgesteld.
- (Vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis
Dit budget (1,7 miljoen euro) wordt ingezet via (structurele) subsidies aan (vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis die zich richten op de ondersteuning en waardering van vrijwilligers, informele zorg en ondersteuning, de ondersteuning en waardering van mantelzorgers, en vrijwilligers- en maatjesprojecten.
Bezuinigen op het thema vrijwilligers, betekent dat het ambitieniveau van de uitvoeringsagenda scherp naar beneden moet worden bijgesteld. Dit kan leiden tot een toenemende vraag bij professionele (zorg-) organisaties, wat tot extra belasting en hogere kosten leidt.