8.1 Inwoners nemen actief deel en dragen bij aan de samenleving
De sociale basis begint in de eigen omgeving. Het contact met familie, vrienden en buurtgenoten maakt het leven rijker. Met een netwerk van mensen, organisaties en activiteiten om je heen is het makkelijker om deel te nemen aan de samenleving.
We willen dat inwoners en de mensen om hen heen zich zo veel mogelijk samen kunnen redden en een zinvolle invulling geven aan hun dag, bijvoorbeeld door (vrijwilligers)werk, deelname aan een vereniging of een bezoek aan een ontmoetingsplek.
Om dit te ondersteunen stimuleren we positieve wijkontwikkeling op het gebied van ontmoeting, cohesie en sociale leefbaarheid. We faciliteren een aantal basisvoorzieningen rondom ontmoeten en informatievoorziening voor inwoners om mee te kunnen doen in de samenleving. Daarnaast stimuleren en ondersteunen we het bewonersinitiatief op wijk- en stadsdeelniveau.
Budget
Saldo | ||||||
Doel | Project | Budget (x 1.000) | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
D0801 | Actief deelnemen/bijdragen samenleving | Programma | 7.890 | 7.885 | 7.885 | 7.885 |
Actief deelnemen/bijdragen samenleving | Uitvoering | 6.828 | 6.788 | 6.787 | 6.787 | |
Beheer vastgoed Samenkracht en burgerparticipatie | Programma | -219 | -225 | -231 | -250 | |
Wijk- en buurtcentra | Programma | 5.440 | 5.425 | 5.336 | 5.275 | |
Wijk-en bewonersbudgetten | Programma | 728 | 728 | 728 | 728 | |
Wijk-en bewonersbudgetten | Uitvoering | 209 | 209 | 209 | 209 | |
Totaal | 20.876 | 20.809 | 20.713 | 20.633 |
Activiteiten
- Ruimte voor ontmoeting
We hebben aandacht voor ruimte voor ontmoeting. Inwoners komen op deze plekken met elkaar in contact. Ze kunnen hier ook meedoen met activiteiten en worden ondersteund om zelf in actie te komen. We kunnen niet tegemoet komen aan alle initiatieven en zullen keuzes moeten maken welke bestaande ontmoetingsvoorzieningen en nieuwe (inwoners)initiatieven we nog kunnen ondersteunen. Daarbij hebben we extra aandacht voor de ontmoeting die bijdragen aan de afschaling van zorg.
- Vrijwilligerswerk
We halen de behoeftes in de ondersteuning van het vrijwilligerswerk op. We doen dit samen met diverse organisaties en inwoners. We bepalen de rol van de gemeente in een toekomstbestendig vrijwilligersklimaat.
Wettelijk | Beleidsvrijheid | Budget beïnvloedbaar (x € 1.000) | |||
|---|---|---|---|---|---|
nee (1 actief deeln. samenl.) | 2-3 | € | € 7.580 | € | |
nee (2 wijkbewonersbudget | 2-3 | € 350 | € 350 | ||
Uitvoeringskosten | € 6.996 | ||||
(1) De middelen die gekoppeld zijn aan dit doel worden ingezet vanuit het kader van de WMO (algemene voorzieningen). Binnen dit kader is er voor gemeente vrijheid voor welk ambitieniveau wordt gekozen. Het gaat voor het overgrote deel om subsidies, waarmee het bedrag enigszins beïnvloedbaar is.
De gemeente Nijmegen ondersteunt (vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis. Het gaat om initiatieven die bijdragen aan ontmoeting, zelfontplooiing, en sociale cohesie. met als doel dat inwoners actief deelnemen en bijdragen aan de samenleving. De initiatieven zijn gericht op het verbeteren van het welzijn van inwoners van Nijmegen. Er is extra aandacht voor senioren, omdat deze doelgroep meer ondersteuning nodig heeft om actief te kunnen blijven deelnemen. Het bedrag van €7,580 miljoen bestaat volledig uit (voornamelijk structurele) subsidies. De subsidies kunnen verdeeld worden in 2 categorieën: subsidies voor (vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis (€2,22 miljoen), en subsidies voor de organisaties die zorgen voor de basisinfrastructuur welzijn in de sociale basis (Bindkracht10 en Sterker) (€5,36 miljoen). Alle activiteiten binnen dit doel zijn onderdeel van de sociale basis en de preventieve infrastructuur. Het gaat om collectieve activiteiten. Dit sluit één op één aan bij de leidende principes van het sociaal domein en bij de activiteiten om de sociale basis te versterken.
Het subsidiebedrag voor de (vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis is enigszins beïnvloedbaar vanaf 2027. Het gaat om collectief aanbod dat een preventieve werking heeft om zorgvragen te voorkomen, of uit te stellen. Voorbeelden van (vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis zijn de hobbywerkplaatsen en de sociale ondernemingen in de wijk. Deze (vrijwilligers) initiatieven hebben een groot bereik hebben en veel (kwetsbare) inwoners van Nijmegen als vrijwilliger zijn actief bij deze initiatieven, of maken gebruik van het aanbod. Deze initiatieven zorgen voor een laagdrempelig toegankelijk, collectief, en preventief aanbod. Bezuinigen op deze initiatieven kan leiden tot meer druk op de zorg, en hogere kosten in andere (gemeentelijke) domeinen.
Bindkracht10 en Sterker is vanaf 2026 een taakstelling opgelegd. De taakstelling van Bindkracht is verwerkt in het genoemde bedrag van € 3,95 miljoen, de taakstelling voor Sterker is verwerkt onder doel 8.11. Deze taakstelling wordt op dit moment verder uitgewerkt. De gevolgen van deze taakstelling zijn op dit moment nog niet bekend. Het is op dit moment dan ook niet mogelijk om te bepalen of en op welke manier het budget van Bindkracht10 en Sterker beïnvloedbaar is. Daarnaast wordt aan Bindkracht10 en Sterker een meerjarige subsidie verleend van 2026 t/m 2028, dus hiermee het budget is in deze jaren ook niet beïnvloedbaar.
Niet beïnvloedbaar, dus hierboven ook niet genoemd, is een bedrag van € 770.000 omdat dit Provinciale middelen voor de Dorpendeals (€ 360.000) en de rijksmiddelen (SPUK) voor Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) voor het versterken van de Sociale Basis (structureel) en Welzijn op Recept (totaal € 410.000) betreffen.
(2) Wijk- en bewonersbudgetten
Wettelijk: nee. Echter, volgens artikel 2.2.1 van de WMO heeft het College de taak de veiligheid en leefbaarheid in de wijk voor mensen met een beperking te bevorderen.
Deze budgetten worden veelal als subsidies in gezet ter ondersteuning van bewonersinitiatieven en wijkorganisaties, wijkbladen en sociale ondernemingen. Aangezien het hier geen wettelijke taken betreft, zijn de budgetten beïnvloedbaar binnen een termijn van éen en vier jaar. E.e.a. afhankelijk van het karakter van de verstrekte subsidie. Vandaar de verdeling van het budget van 7 ton over de 2 categorieën oranje en rood.
Kwaliteitsniveau en benchmark
Algemeen
De gemeente Nijmegen vindt de inzet binnen de sociale basis van belang en zet in op collectieve voorzieningen die een preventieve werking hebben. Het is niet mogelijk om een directe vergelijking te maken met de inzet van andere gemeenten op dit onderdeel. Het is echter wel zo dat er bij andere grote gemeenten in Nederland een vergelijkbare trend is om meer in te zetten op collectief en preventief aanbod, om de sociale cohesie te bevorderen en de druk op de zorg te verlagen.
Wijk- en bewonersbudget
Gemeente | Systematiek / Organisatie | Jaarlijks wijkbudget (indicatie) | Vorm van participatie / regie |
|---|---|---|---|
Utrecht | Wijkplatforms met wijkregisseurs | €50.000 – €100.000 per wijk | Co-creatie, bewonersvoorstellen |
Rotterdam | Gebiedscommissies en wijkraden | €7 miljoen over 14 gebieden | Gebiedsagenda’s en bewonersadvies |
Groningen | Wijkteams + wijkverbinders, wijkdeal | €20.000 – €70.000 per wijk | Samen besluiten in wijkdealproces |
Arnhem | Gebiedsgericht, initiatievenfonds | €25.000 – €100.000 per gebied | Bewonersinitiatieven, gebiedstafels |
Den Haag | Leefbaarheidsgelden per stadsdeel | €5 miljoen totaal (diverse initiatieven) | Participatief budgetteren met stemrondes |
Nijmegen heeft ten opzichte van bovenstaande gemeenten een vergelijkbaar wijkbudget. Onze vaste wijkbudgetten zitten op het niveau van Groningen en Arnhem. Tussen de 30.000 en 70.000 euro. Daarbij hebben we het fysieke wijkbudget nog niet meegerekend, dat komt neer op zo'n 20.000 per wijk erbij. Daar nog bovenop zijn er externe subsidies zoals de wijkendeals en projectsubsidies die gemiddeld per wijk (schatting) op een 50.000 tot 100.000 euro uitkomen. Wij zitten daarmee op 100.000 euro plus per wijk gemiddeld. Hiermee zitten we dan weer aan de bovenkant van de verdeling.
- Veel gemeenten reserveren gerichte wijkbudgetten tussen €20.000 – €100.000 per wijk of gebied.
- De inzet is vrijwel altijd gekoppeld aan participatie of samenwerking met bewoners.
- Gemeenten met sterke gebiedsstructuren investeren ook in ondersteunende functies zoals wijkregisseurs of verbinders.
- Budgetten zijn vaak flexibel inzetbaar binnen sociale basis , mits passend binnen gebiedsopgaven.
Knoppen
- Subsidies (vrijwilligers)initiatieven sociale basis
Het subsidiebedrag voor de (vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis is enigszins beïnvloedbaar vanaf 2027. Het betreft een collectief aanbod dat een preventieve werking heeft om zorgvragen te voorkomen, of uit te stellen. Voorbeelden van (vrijwilligers)initiatieven in de sociale basis zijn de hobbywerkplaatsen en de sociale ondernemingen in de wijk. Deze initiatieven hebben een groot bereik en veel (kwetsbare) inwoners van Nijmegen zijn actief als vrijwilliger bij deze initiatieven, of gebruik maken van het aanbod. Deze initiatieven zorgen voor een laagdrempelig toegankelijk, collectief, en preventief aanbod. Bezuinigen op deze initiatieven kan leiden tot meer druk op de zorg, en hogere kosten in andere (gemeentelijke) domeinen.
- Subsidies basisinfrastructuur welzijn in de sociale basis
Bindkracht10 en Sterker is vanaf 2026 al een taakstelling opgelegd. De taakstelling van Bindkracht is verwerkt in het genoemde bedrag van € 3,95 miljoen, de taakstelling voor Sterker is verwerkt onder doel 8.11. Deze taakstelling wordt op dit moment verder uitgewerkt. De gevolgen van deze taakstelling zijn op dit moment nog niet bekend. Het is op dit moment dan ook niet mogelijk om te bepalen of en op welke manier het budget van Bindkracht10 en Sterker beïnvloedbaar is. Daarnaast wordt aan Bindkracht10 en Sterker een meerjarige subsidie verleend van 2026 t/m 2028, dus hiermee het budget is in deze jaren ook niet beïnvloedbaar.
- Wijk- en bewonersbudgetten
Volgens artikel 2.2.1 van de WMO heeft het College de taak de veiligheid en leefbaarheid in de wijk voor mensen met een beperking te bevorderen. Het betreft hier subsidies. Afhankelijk van het karakter van de verstrekte subsidie is het budget van 7 ton verdeeld over de 2 categorieën oranje en rood.
Deze budgetten worden veelal als subsidies ingezet ter ondersteuning van bewonersinitiatieven en wijkorganisaties, wijkbladen en sociale ondernemingen. Aangezien het hier geen wettelijke taken betreft, zijn de budgetten beïnvloedbaar binnen een termijn van éen en vier jaar.