Doelenboom

Voor de lange termijn is de ambitie om een aantrekkelijke stad te blijven. Aantrekkelijk om te wonen, te werken, te studeren, te investeren, te recreëren, te bezoeken en zich te vestigen. Een aantrekkelijke stad is ook een duurzame, sociale, gezonde en een economisch veerkrachtige stad. Dit vraagt om een integrale benadering van de fysieke leefomgeving. Daarvoor maken we gebruik van instrumenten uit de Omgevingswet zoals de omgevingsvisie, de omgevingsprogramma's en het omgevingsplan.

Onze ambities en opgaven zijn uitgewerkt in de omgevingsvisie. Hieruit komen acht ruimtelijke keuzes die in de aankomende jaren richting geven aan de ruimtelijke ontwikkeling van de stad:

• we kiezen voor een compacte, dynamische stad;
• we kiezen voor toekomstbestendige wijken;
• we kiezen voor een groene, gezonde stad;
• we kiezen voor duurzame mobiliteit;
• we werken aan de energieopgave;
• we kiezen voor sterke campussen;
• we kiezen voor een groter centrumgebied;
• we omarmen het kanaal.

De volgende uitgangspunten hanteren we bij de uitwerking van de ruimtelijke keuzes: een initiatief draagt bij aan de vier grote opgaven uit de omgevingsvisie; accommoderen van de groei voor wonen en werken tot 2040; groei binnen de bestaande stad; focus op gebieden: een groter centrumgebied, Kanaalzone en Heijendaal; we werken samen met de regio. De actualisatie van de huidige omgevingsvisie loopt en ronden we in 2025 af.

In de omgevingsvisie staat dat we de komende jaren inzetten op een flinke groei van het aantal woningen en werkplekken. We geven invulling aan behoud en versterking van ruimtelijke kwaliteit en een evenwichtige toedeling van functies aan locaties. Dit doen we door zowel grote gebiedsontwikkelingen als kleinschaligere initiatieven, en door aanwezige kwaliteiten zoals erfgoed of groen te benutten bij de planvorming. De grote ontwikkelingen vinden plaats in Waalsprong, Waalfront, NYMA, Engie, Stationsdistrict, Binnenstad, Kanaalzone Zuid (Winkelsteeg, Neerbosch-Oost en Dukenburg) en op de campussen.

De omgevingsvisie is de integrale strategische visie voor de fysieke leefomgeving van Nijmegen op de langere termijn. In 2025 is de omgevingsvisie geactualiseerd. We werken aan een nabije en rechtvaardige stad. We houden de omgevingsvisie actueel door deze regelmatig bij te werken, iedere twee jaar te monitoren en iedere vier jaar te evalueren. De uitvoering van de omgevingsvisie wordt opgenomen in verschillende omgevingsprogramma’s.

De omgevingsvisie hangt nauw samen met het omgevingsplan, waarin de juridische vertaling plaatsvindt naar concrete regels. We werken aan één omgevingsplan voor heel Nijmegen. Deze moet voor 2032 gereed zijn, maar onze ambitie is om voor 2030 één omgevingsplan te hebben.

We werken vanuit de Verstedelijkingsstrategie, het Regioarrangement en de Woondeal. De Verstedelijkingsstrategie geeft de kaders voor toevoeging van 100.000 woningen in de regio’s Foodvalley (40.000 woningen) en Arnhem-Nijmegen (60.000 woningen) van 2020 tot 2040. Doel van de verstedelijkingsstrategie en het regioarrangement is om aan te geven waar op de korte (2025), middellange (2030) en lange termijn (2040) de extra woon- en werklocaties in dit gebied gaan komen, gekoppeld aan de andere opgaven die van belang zijn, verduurzaming van de economie, de mobiliteitstransitie en de versterking van de leefomgeving.

• We werken samen met inwoners, ondernemers, instellingen en belangenorganisaties.
• We verbinden verschillende opgaven in de gemeente door integraal te werken vanuit het kader van de omgevingsvisie.
• We geven uitvoering geven aan de Woondeal, de Verstedelijkingsstrategie en het Regioarrangement.

• We geven uitvoering aan de omgevingsvisie en werken deze bij als dat nodig is.
• We evalueren de omgevingsvisie iedere vier jaar.
• We monitoren de voortgang van de hoofddoelen uit de omgevingsvisie en houden nieuwe trends bij. Iedere twee jaar brengen we een monitor uit.
• We onderzoeken de inzet van een basis-milieueffectrapportage.
• We maken een pilot gebiedsgericht omgevingsprogramma voor Dukenburg
• We maken een gebiedsgericht omgevingsprogramma voor het Stationsdistrict
• We maken een thematisch omgevingsprogramma stadsvergroening
• We werken aan één omgevingsplan voor heel Nijmegen.
• We werken samen met het Rijk, de provincie Gelderland en regio(gemeenten), o.a. aan de regionale verstedelijkingsstrategie en het regioarrangement 'Meer landschap, meer stad'.  
• We maken omgevingsplannen (inclusief kosten juridische procedures).
• We handelen verzoeken tot nadeelcompensatie af.
• We voeren het beleid voor omgevingskwaliteit uit en actualiseren het huidige beleid.
• We beheren en onderhouden de Basisregistratie GrootschaligeTopografie (BGT).
• We voeren de wettelijke bouwtaken uit.  

We maken gebruik van de wettelijke bevoegdheden en instrumenten om nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen te ondersteunen en te sturen op onze ambities en doelen. Daarbij zetten we instrumenten uit de Omgevingswet in, zoals de omgevingsvisie, omgevingsprogramma's en het omgevingsplan. Daarnaast maken we nog ander thematisch en gebiedsgericht beleid voor de fysieke leefomgeving.

We werken met één omgevingsloket waar nieuwe ruimtelijke initiatieven binnenkomen. Zo komen we vroegtijdig met een initiatiefnemer in contact. Initiatieven toetsen en beoordelen we vervolgens in een intake- en omgevingstafel waarin we denken vanuit mogelijkheden, integraal adviseren en sneller kunnen besluiten.

De grote ontwikkelingen vinden plaats in Waalsprong, Waalfront, NYMA, Engie, Stationsdistrict, Binnenstad, Kanaalzone Zuid (Winkelsteeg , Neerbosch-Oost en Dukenburg) en op de campussen.

• We geven bij ruimtelijke ontwikkelingen invulling aan de omgevingsvisie en andere vastgestelde beleidskaders. Hierbij maken we een transparante afweging tussen inhoudelijke, juridische én financiële kaders.

• We voeren verkenningen uit, of geven opdracht hiertoe.
• We voeren gebiedsvisies, omgevingsprogramma's, programma van eisen voor de leefomgeving, locatieonderzoeken, stedenbouwkundige plannen en beeldkwaliteitsplannen uit, of geven opdracht hiertoe.
• We begeleiden initiatiefnemers via het omgevingsloket, de intake- en omgevingstafels, waar we nieuwe ruimtelijke initiatieven toetsen en beoordelen.
• We kopen en verkopen grond.
• We beheren en onderhouden tijdelijk gronden/opstallen.
• We vestigen voorkeursrecht.
• We starten onteigeningsprocedures als dat nodig is.
• We maken gronden bouw- en vervolgens woonrijp (bijvoorbeeld de aanleg openbare ruimte).
• We sluiten anterieure overeenkomsten of gaan overeenkomsten aan, bestaande uit intentie- of samenwerkingsovereenkomsten, realisatieovereenkomsten en uitvoeringsovereenkomsten.
• We gaan samenwerkingsovereenkomsten aan met verbonden partijen.
• We begeleiden de uitvoering van de overeenkomsten, of geven opdracht hiertoe.
• We dragen beheer van gronden en objecten over aan partijen.
• We geven opdrachten om de noodzakelijke voorbereidingen te treffen om het programma te realiseren zoals opgenomen in de vastgestelde planexploitaties, waar bij de projectontwikkeling/gebiedsontwikkelingen er veelal de noodzaak is om (beleids)thema’s af te wegen ten behoeve van het realiseren van de ontwikkeling en de gewenste voortgang.
• We gebruiken erfgoed als basis voor ruimtelijke ontwikkelingen.

• We verduurzamen ons gemeentelijk maatschappelijk vastgoed.
• We verwijderen asbest en voeren asbestinventarisatie onderzoeken uit aan ons gemeentelijk maatschappelijk vastgoed.

Nijmegen blijft de komende jaren groeien. Dit geeft ons kansen en uitdagingen. Voor een gevarieerd woningaanbod dat aansluit bij de vraag werken we samen met verschillende partners en zetten we volkshuisvestelijke instrumenten in. Sinds 2020 werken we met Rijk, provincie en regiogemeenten samen aan de Woondeal. Juli 2025 is de Woondeal 2.0 geüpdatet. Voor Nijmegen is het belangrijk om op korte en langere termijn invulling te geven aan de ontwikkeling van stad en regio, en zoveel mogelijk te kunnen voldoen aan de woningvraag. Voor Nijmegen ligt de focus in de woondeal op de gebiedsontwikkeling in het Stationsdistrict (inclusief Waalfront en binnenstad) en de Kanaalzone-Zuid. We sturen op circulair conceptueel bouwen en huisvesting van aandachtsgroepen, vanuit het principe dat elke gemeente in de regio invulling geeft aan twee derde betaalbare bouw, met minimaal 30% sociale huur. Kanaalzone-Zuid en Stationsgebied zijn door het Rijk aangemerkt als prioritaire grootschalige woningbouwgebieden. De Woondealsamenwerking heeft sinds 2020 ruim € 200 miljoen aan Rijksbijdragen opgeleverd voor de ontwikkeling van deze gebieden en voor huisvesting van aandachtsgroepen. Op korte termijn vindt realisatie van woningbouwplannen vooral plaats in Waalsprong en Waalfront. Ook in Winkelsteeg en de rest van het Stationsdistrict starten we met de bouw hier worden de komende jaren duizenden woningen in verschillende prijsklassen toegevoegd. Naast de gebiedsontwikkelingen worden in de bestaande voorraad woningen toegevoegd en wordt via verschillende instrumenten (opkoopbescherming, doelgroepenverordening, starterslening, verhuiscoach) gestuurd op aansluiting bij de vraag.  

In de omgevingsvisie staat de opgave om 17.000 tot 22.000 woonruimtes toe te voegen van 2024 tot 2040. We zetten de samenwerking met rijk, provincie en regio door via de Woondeal 2.0 en de Verstedelijkingsstrategie.

Vanuit de Nijmeegse Woonagenda 2024-2029 en de Woondeal 2.0 sturen we op toevoeging van 10.000 tot 12.000 woningen in de periode van 2024 tot en met 2030. Ongeveer 2.500 woonruimtes hiervan zijn voor studenten. Vanaf 2025 moeten we nog zo'n 8.600 tot 10.600 woningen toevoegen, waarvan ongeveer 2.275 voor studenten. We focussen op de realisatie van bestaande plannen, zetten in op het beter benutten van de bestaande voorraad en gaan terughoudend om met nieuwe bouwplannen voor deze periode. We zetten volkshuisvestelijke instrumenten in ter ondersteuning van onze woonopgaven (o.a. doelgroepenverordening, opkoopbescherming en starterslening). We zetten in op twee derde betaalbare woningbouw met minimaal 30% sociale huur. We geven hier uitvoering aan, mede vanuit de Nijmeegse Woonzorgvisie 2025-2030 en het regionaal afsprakenkader huisvesting aandachtsgroepen. Vanuit de Nijmeegse woonzorgvisie 2025-2030 zetten we in op het realiseren van meer passende woonvormen, het verbeteren van samenwerking tussen zorg- en woningaanbieders, en het creëren van leefbare wijken waar mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Het afsprakenkader draagt bij aan vitale wijken en realiseren we een evenwichtigere spreiding (fair share) van aandachtsgroepen over de GMR. Afspraken over betaalbare woningbouw leggen we vast in overeenkomsten met ontwikkelaars of in een omgevingsplan. En we vragen ontwikkelaars afspraken te maken met de woningcorporaties over de afname/ontwikkeling van sociale huurwoningen.
De realisatie van studentenhuisvesting en goedkope koopwoningen vraagt meer aandacht. Met de woningcorporaties en huurdersorganisaties geven we invulling aan de nieuwe meerjarige afspraken.
In 2026 en 2027 zijn nieuwe middelen beschikbaar voor monitoring, controle en handhaving van afspraken over betaalbare woningen. Daarnaast voeren we campagne voor het beter benutten van bestaande bouw.
Vanaf eind 2026 ontvangen gemeenten vijf jaar lang geld van het Rijk uit de tijdelijke regeling realisatiestimulans voor de start bouw van betaalbare woningen. Deze middelen worden gebruikt om de realisatie van betaalbare woningen te stimuleren. In 2026 nemen we een besluit over de inzet van deze middelen.

• We handelen binnen de kaders van de omgevingsvisie en het woonbeleid.
• We werken samen met woningcorporaties, ontwikkelaars, maatschappelijke organisaties, zorgpartijen, de regio, de provincie en het Rijk.                                        

• We voeren de afspraken uit de woondeal 2.0 uit, samen met het Rijk, de provincie en regiogemeenten. We participeren daartoe in de afstemmings- en overlegvormen in de Groene Metropoolregio. Aanvullend overleggen we met het Rijk voor de ontwikkeling van de grootschalige woningbouwgebieden Stationsgebied en Kanaalzone.
• We passen de uitgangspunten van ons woonbeleid toe bij de beoordeling van woningbouwplannen en sturen indien nodig via het omgevingsplan (doelgroepenverordening) op realisatie en instandhouding van betaalbare woningen van voldoende kwaliteit. Ook privaatrechtelijk maken we afspraken over realisatie en instandhouding van betaalbare woningen van voldoende kwaliteit. Met nieuw budget geven we in 2026 en 2027 invulling aan monitoring, controle en handhaving van deze afspraken.
• We monitoren jaarlijks de voortgang van het aantal woningen en woningsegmenten dat we toevoegen.
• We geven invulling aan de huisvestingscomponent van senioren en aandachtsgroepen uit onze woonzorgvisie, met rolstoel-, levensloopgeschikt(ere)-, geclusterde en zorggeschikte woningen, alsmede kamers/ onzelfstandig/klein geclusterd wonen voor jongvolwassenen. En we geven invulling aan het regionaal afsprakenkader voor aandachtsgroepen, waarin voldoende en evenwichtige spreiding in de regio van huisvesting voor aandachtsgroepen centraal staat.
• We stimuleren het creëren van meer woonruimte door het beter benutten van de bestaande bouw via transformatie van panden en woningsplitsing en woondelen. Splitsen en delen stimuleren we onder meer door afspraken met woningcorporaties. We voeren campagne over de mogelijkheden voor het beter benutten van bestaande bouw.
• We monitoren leegstand via de stads- en wijkmonitor.
• We gaan verder met de uitvoering van de zelfbewoningsplicht en de opkoopbescherming.
• Op basis van de evaluatie van het kamerverhuurbeleid passen we dit beleid aan.
• We bevorderen de doorstroom van senioren naar passende huisvesting door het creëren van meer aanbod.
• We reserveren geen budget voor huurkorting om doorstroming te stimuleren.
• We gaan door met het realiseren van (flexibele) woonruimte voor spoedzoekers, daklozen, statushouders en andere doelgroepen. Dit doen we gedeeltelijk via het Woonfonds bij nieuwbouwprojecten maken we huisvesting voor aandachtsgroepen mogelijk. In 2026 verstrekken we hiervoor subsidies.
• We leggen onze ambities en doelen vast in gebiedsvisies, ambitiedocumenten en stedenbouwkundige plannen. Deze richten we op realisatie van ambities in projecten.
• We beheren en onderhouden de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).
• We dragen bij aan uitvoering van het woonwagenbeleid en de uitbreiding van het aantal standplaatsen.
• We ondersteunen initiatieven voor gemeenschappelijk wonen.
• We rapporteren over de resultaten van de Huurteams.
• Op basis van de middelen die het Rijk beschikbaar stelt, voeren we de Wet betaalbare huur en de Wet goed verhuurderschap uit.
• Voor een goede huisvesting van arbeidsmigranten doen we mee in de regionale aanpak.
• Via de toekomstbestendig wonen lening stimuleren we dat woningeigenaren hun woning verduurzamen of levensloopgeschikt maken.

• BRIKS-taken

Per 1 januari 2025 worden de BRIKS-taken, conform de afspraken in het coalitieakkoord, door Nijmegen zelf uitgevoerd. Daartoe zijn twee teams, Omgevingsloket en Omgevingstoezicht en Advies, opgestart.
Met het uitvoeringsprogramma 2025 wordt ingezet op de volgende focuspunten:
- Verminderen van CO2-uittoot
- Omgevingsveiligheid bij bouw- en sloopplaatsten
- Brandveiligheid van bouwwerken
- Natuurinclusief bouwen
- Dienstverlening aan inwoners en bedrijven
- Voldoen aan kwaliteitscriteria

Op projectniveau gelden de percentages voor betaalbare woningen. Beredeneerd afwijken daarvan kan binnen de kaders van de woonagenda. Vanuit de nieuwe woonzorgvisie zetten we in op voldoende en evenwichtige spreiding van aandachtsgroepen. Vanuit de acties voor goedkope koopwoningen sturen we op realisatie hiervan. Via het woonfonds maken we de realisatie van woningbouwplannen met betaalbare woningen op korte termijn financieel haalbaar. Tot slot zetten we de komende jaren extra in op de doelgroepen die hulp nodig hebben bij het vinden van een woning.

• We werken binnen de kaders van de omgevingsvisie, het woonbeleid en de woonzorgvisie. Dit doen we in samenwerking met woningcorporaties en huurders.
• We geven uitvoering aan de criteria van het woonfonds.

• Vanaf 2026 geven we samen met de woningcorporaties en huurdersorganisaties uitvoering aan nieuwe meerjarige prestatieafspraken, die gelden van 2026 t/m 2030. In de prestatieafspraken staan ambities, afspraken en concrete acties over de thema's betaalbaarheid en beschikbaarheid, duurzaamheid, leefbaarheid en wonen en zorg.
• In 2026 evalueren we de prestatieafspraken over 2025. Daarna monitoren we jaarlijks de nieuwe prestatieafspraken.
• Er zijn afspraken met de woningcorporaties met als doel om ouderen te laten doorstromen naar een passende woning.
• We geven binnen de bestaande financiële ruimte uitwerking aan de acties voor goedkope koopwoningen.
• We gaan door met de inzet van het woonfonds. Op basis van evaluatie van de eerste twee tranches een besluiten we hoe we dit doen.
• Via startersleningen stimuleren we de eerste stap op de koopmarkt van koopstarters.

We hebben van 2024 tot en met 2030 ongeveer 2.500 extra wooneenheden voor studenten nodig. Vanaf 2025 resteren er nog zo'n 2.250 eenheden. Met SSH& werken we verder om 50% van deze opgave te realiseren. We zijn in gesprek om op de Campus Heijendaal 500 tot 1.500 wooneenheden voor met name studenten en starters toe te voegen. Samen verkennen we de mogelijkheden om hun productie te verhogen en te versnellen, inclusief inzet van het Woonfonds. We zetten de samenwerking met de RU, HAN en Hospi Housing door in 2026. We zetten daarbij in op het toevoegen van 200 eenheden per jaar. We willen de particuliere markt meer in beweging krijgen om studentenhuisvesting te realiseren, en om te zorgen voor meer gerichte doorstroming van afgestudeerde studenten. Op basis van de evaluatie uit 2024 en de beleidsdoelstelling in de Nijmeegse Woonagenda 2024-2029 wijzigen we in 2026 het kamerverhuurbeleid. We geven uitvoering aan de Wet goed verhuurderschap en de Wet betaalbare huur, waarmee we betaalbaarheid en eerlijke verhuur waarborgen.

• We werken binnen de kaders van de omgevingsvisie en het woonbeleid.
• We werken in samenwerking met onder andere woningcorporaties, ontwikkelaars en huurders.
• We werken binnen de kaders van de huisvestingsverordening, de Wet goed verhuurderschap, de Wet betaalbare huur, het facetbestemmingsplan kamerverhuur omgevingsplan en de beleidsregels kamerverhuur.

• We geven uitvoering aan het in 2021 vastgestelde plan voor studentenhuisvesting, de geactualiseerde opgave voor studentenhuisvesting uit de Nijmeegse Woonagenda 2024-2029 en de gebiedsvisie campus Heijendaal.
• We voeren de afspraken met de SSH& uit over voldoende huisvesting voor studenten.
• We verkennen met de SSH& de mogelijkheden, onder andere door flexwoningen, om de productie van wooneenheden te versnellen en te verhogen.
• Doel is om 50% van de nieuwe studentenhuisvesting door marktpartijen in te vullen. In 2026 gaan we door met gesprekken hierover met potentiële partijen.
• Via het Nijmeegse woonfonds stimuleren we realisatie van nieuwe studentenwoningen.
• Bij nieuwbouw maken we ook met particuliere verhuurders van studentenhuisvesting afspraken over de hoogte van de huur voor een aantal jaren en de kwaliteit. Via landelijke wetgeving (WWS, WWSO) zijn hiervoor meer mogelijkheden.
• Door het subsidiëren van de huurteams worden (ook) studenten ondersteund bij het controleren op hogere huren dan wettelijk toegestaan.
• We wijzigen het kamerverhuurbeleid en richten het op voldoende aanbod van studentenhuisvesting en positieve wijkontwikkeling.
• We verankeren dat woningen zijn om te wonen

In de woningmarktregio Arnhem-Nijmegen worden alle vrijkomende woningen van de woningcorporaties (behalve SSH&) op dezelfde manier verdeeld. De regels hiervoor staan in de huisvestingsverordening. Per 1 januari 2024 is er een nieuwe huisvestingsverordening, die in de hele regio van kracht is. Daarmee gaan we als regio door met een waardevolle praktijk van uniforme en transparante woonruimteverdeling. We volgen de ontwikkelingen in het parlement rondom de besluitvorming over het wetsvoorstel Wet versterking regie volkshuisvesting. Vooruitlopend op deze besluitvorming zijn in de regio (afsprakenkader huisvesting aandachtsgroepen) en in de Nijmeegse woonzorgvisie kaders gegeven voor toewijzing van de schaarse sociale huurwoningen.

• We werken binnen de kaders van de huisvestingsverordening.

• We monitoren de uitvoering van de regionaal afgestemde huisvestingsverordening.
• Als het nodig is passen we de huisvestingsverordening aan. Dit hangt af van de besluitvorming van het parlement over het wetsvoorstel Wet versterking regie volkshuisvesting, de regionale afspraken huisvesting aandachtsgroepen en de Nijmeegse woonzorgvisie.
• We werken in de Groene Metropoolregio aan de ontwikkeling van een bemiddelingstafel om huisvesting voor aandachtsgroepen in onze regio te realiseren.