Tot de kapitaalgoederen in de openbare ruimte rekenen we de wegen, de civiele kunstwerken (bruggen, tunnels en viaducten), de openbare verlichting, de verkeersregelinstallaties, de riolering, het water en het groen en spelen. Voor het onderhoud van deze kapitaalgoederen begroten we in Nijmegen bij de programma’s Openbare ruimte en Bereikbaarheid in totaal circa € 44.8 miljoen per jaar. Naast het beheer en onderhoud die bestaat uit dagelijks onderhoud en groot onderhoud, kennen we technische vervanging en vernieuwingen. De budgetten voor het onderhoud in de openbare ruimte zijn gedeeltelijk exploitatiebudgetten en gedeeltelijk investeringen.
Nota kapitaalgoederen
In het voorjaar van 2025 is de Nota kapitaalgoederen 2025-2029 vastgesteld.
Conform het Besluit Begroting en Verantwoording moeten Gemeenten eens in de vier jaar een integrale nota over het onderhoud van de kapitaalgoederen opstellen en door de gemeenteraad laten vaststellen.
Het doel van deze nota is grip en sturing te bieden op de vervangingsbehoefte en investeringen van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte. Een en ander op basis van de kwaliteit van de buitenruimte, de actuele onderhoudstoestand, aanwezige onderhoudsachterstanden en middelen die nodig zijn voor het onderhoud. De nota is daarmee ook de verantwoording naar bevoegd gezag.
De geraamde benodigde investeringen van de Nota Kapitaalgoederen zijn nog niet opgenomen in de begroting van 2026 en daarna. In aansluiting op de Nota zal eind 2025 een Uitvoeringstrategie verschijnen. In deze strategie zal nader worden uitgewerkt op welke wijze de urgentie en gebiedskeuzes in tijd worden bepaald en tot welke investeringsbehoefte dit zal leiden.
De strategie is daarmee een nadere uitwerking aan de eerder opgestelde Langetermijn Assetmanagementplan.
De nota kapitaalgoederen en de uitvoeringsstrategie geven een doorkijk naar de benodigde investeringen op zowel korte als lange termijn. De doorkijk maakt het mogelijk om andere ambities zoals klimaatadaptatie, energietransitie, mobiliteit en overige grote opgaven in de wijken beter op elkaar af te stemmen.
Onderhoudsplannen
Onder de programma's Openbare ruimte en Bereikbaarheid zijn verwijzingen opgenomen naar actuele documenten over onderhoud openbare ruimte.
Beleidskader
Eind 2023 liep de duur van de beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte' af. Deze beleidsnota bevatte de kaders waarin we een antwoord gaven op de maatschappelijke en economische ontwikkelingen: actief burgerschap, kostenbewustzijn, duurzaamheid en een terugtredende overheid. Deze onderwerpen zijn nog steeds actueel in onze werkwijze. Eind 2025 zal een beleidsnota voor het beheer van de openbare ruimte verschijnen.
We zoeken voor een nieuw beleidskader aansluiting bij de Omgevingsvisie.
Wijkgerichte aanpak
Om differentiatie mogelijk te maken, werken we vanuit de exploitatiebegroting met ‘wijkbudgetten’. Op die manier krijgen bewoners meer inspraak in het beheer en de inrichting van hun eigen woonomgeving.
Vernieuwingsopgave
Bij het bereiken van de maximale levensduur van de kapitaalgoederen kiezen we voor het vernieuwen van de openbare ruimte. Het moment van de vernieuwing komt tot stand op basis van risicogestuurd beheer waarbij we een afweging maken tussen kosten, mogelijke risico’s en gewenste prestaties. We zijn daarbij kostenbewust en houden rekening met de verschillende opgaven vanuit de Omgevingsvisie.
Grote opgaven fysieke domein
Voor 2026 en verder stellen we een planning op voor de grote opgaven binnen het fysieke domein. De planning bestaat daarbij zowel uit de uitvoeringsstrategie Nota Kapitaalgoederen alsook andere opgaven zoals op het gebied van de energietransitie, klimaatadaptatie, woningbouw, mobiliteitsopgaven en overige opgaven.
We stemmen werkzaamheden zo veel als mogelijk op elkaar af, om op die manier kosten te besparen en overlast voor de inwoners te verminderen.
Financieel
De woningdichtheid van Nijmegen neemt toe in de komende jaren en hierdoor verandert ook de openbare ruimte. Dit leidt tot een toename van de beheerkosten. Voor iedere opgeleverde woning nemen we daarvoor een bedrag op in de begroting. In 2026 leidt de areaaluitbreiding tot een structurele stijging van het onderhoudsbudget met € 848.000.
Wegen en civiele kunstwerken
Beleidskader
Vanuit het lange termijn Assetmanagementplan (LTAP-2025) is de asset Wegen als “leading asset” het belangrijkste beheeronderdeel bij de vervangingen in de openbare ruimte aangewezen. Andere beheeronderdelen zoals openbare verlichting en groen liften daarbij mee bij het vernieuwen van wegen.
Financieel
Het onderhoud van wegen en civiele kunstwerken begroten we in het programma Bereikbaarheid. In 2026 geven wij circa € 6,0 miljoen aan wegonderhoud en € 1,8 miljoen aan civiele kunstwerken uit. Daarnaast besteden we € 1,36 miljoen aan verkeersregelinstallaties en -voorzieningen. In het UPOR (Uitvoeringsprogramma openbare ruimte) is opgenomen welke grote wegen we het komend jaar gaan aanpakken.
Openbare verlichting
Beleidskader
Eind 2025 verschijnt er een nieuw beleid- en beheerplan voor openbare verlichting. We gaan door met het verduurzamen van de verlichting en de structurele vervanging per gebied van het oude kabelnet, armaturen en bijbehorende masten. Net als bij het beheeronderdeel wegen is sprake van een aanzienlijke achterstand. Het huidige tempo waarbij we jaarlijks 8-10 kilometer kabelnet vervangen, is ontoereikend om de achterstand weg te nemen. Ook het vervangen van de masten en armaturen plaatsen, LED-verlichting, vraagt de nodige aandacht.
Voor het onderhoud van de openbare verlichting (OVL) heeft de gemeente Nijmegen in 2018 een tienjarig onderhoudscontract voor de OVL afgesloten met een marktpartij. Deze heeft daarmee de opdracht gekregen om voor een vast bedrag van in totaal € 15 miljoen het OVL-areaal maximaal te verduurzamen, in een zo goed mogelijke conditie te brengen en tien jaar te onderhouden. Het onderhoud richt zich met name op (on)veiligheid, onderhoudbaarheid en functionaliteit van de installatie. Het contract voorziet in de basis niet in de vervangingsopgave.
Financieel
In 2026 geven we circa € 4,7 miljoen uit aan openbare verlichting. We begroten structureel € 2 ton per jaar voor het oplossen van storingen in het ondergronds kabelnet.
Infrastructuur voor de gemeentelijke watertaken
Beleidskader
Het Gemeentelijk Rioleringsplan Nijmegen (GRP) 2017-2023 is het beleidskader voor onze taken op het gebied van afvalwater, hemelwater, oppervlaktewater en grondwater. In 2025 wordt een nieuw plan opgesteld. Vanuit dit GRP werken we verder aan ons integraal beleid voor de uitvoering en duurzame ontwikkeling van onze gemeentelijke watertaken. De hoofddoelen van onze wettelijke gemeentelijke watertaken zijn het beschermen van de volksgezondheid, bijdragen aan een leefbare woonomgeving en beschermen van het milieu. We streven naar doelmatig beheer en duurzame ontwikkeling van de infrastructuur voor onze watertaken. We gaan aan de slag met de opstelling van een nieuw GRP/watertakenplan dat past binnen het op te stellen Omgevingsplan.
Financieel
De exploitatiebegroting voor de watertaken is onderdeel van het programma Openbare Ruimte. In 2026 besteden wij € 15,6 miljoen aan aanleg, onderhoud, vernieuwing en planvorming van infrastructuur en voorzieningen voor de uitvoering van onze watertaken. De lasten worden gedekt uit de rioolheffing. Sinds 2015 bekostigen we ook de kosten voor rente en afschrijving voor de uitbreidingsinvesteringen in de Waalsprong uit de rioolheffing.
Groen
Beleidskader
'Het ‘Bomenplan Nijmegen’ (2021), de ‘Uitvoeringsagenda Bomen 2021 – 2025, het ‘Handboek Stadsbomen’ 2009 (deze alleen nog voor wat betreft criteria en voorschriften kapvergunning en hoofdboomstructuur), 'De Groene Draad, kansen voor het Nijmeegse groen' (2007), de 'Bosbeheervisie' (2000), de Natuur(monumenten)visie Rijk van Nijmegen 2020-2038 (Heumensoord) vormen ons uitgangspunt. Met deze plannen hebben we kaders voor de ruimtelijke ontwikkelingen en ecologische kwaliteit van groen, natuur en landschap. Daarmee ontwikkelen en bewaken we de groene elementen en de hoofdgroenstructuur van de stad. De klimaatverandering heeft een groot nadelig effect op het huidige bomenbestand. De lange droge periodes zorgen ervoor dat er veel bomen per jaar doodgaan die we moeten verwijderen en waarvoor we moeten herplanten. Dit is een aandachtspunt in de in ontwikkeling zijnde klimaatadaptatiestrategie.
Voor de planning van de werkzaamheden hanteren we het groenstructuurplan. Daarin hebben we de werkzaamheden om de groenstructuur in stand te houden en waar mogelijk te versterken opgenomen.
Voor het groenstructuurplan zetten we in 2026 de reguliere budgetten in. Er is een beperkt budget beschikbaar voor vervangingsonderhoud.
Financieel
We zetten in 2026 de reguliere budgetten voor het onderhouden van de bomen in. We besteden circa € 11,2 miljoen aan groenonderhoud. Er is een beperkt budget beschikbaar voor vervangingsonderhoud. We geven prioriteit aan nieuwe bomen met hoge kwaliteit in versteende wijken en gebieden in de bestaande stad. We zorgen voor een verbetering van de groeiplaatsen en benutten kansen om het ecologisch beheer verder te verbeteren.
Spelen
Om het spelen, bewegen en ontmoeten (overeenkomstig de Omgevingsvisie) te stimuleren, hebben we de ambitie om per wijk 1 of 2 groene, sociale knooppunten inrichten. Dit zijn plekken om te spelen, te bewegen en te ontmoeten voor mensen van 0 tot 100 jaar.
Daarnaast hebben we buurtspeelplekken en groene ontmoetingsplekken waar spelen voor de allerjongsten mogelijk is. De belangrijkste uitgangspunten hierbij zijn:
- Een groen sociaal knooppunt maakt Samenspelen mogelijk: 100 % welkom, 70% toegankelijk, 50% bespeelbaar.
- Natuurlijk spelen: dit betekent meer (speel-)groen en minder toestellen. Bij nieuwe plekken of bij herinrichting onderzoeken we of de locatie als een meer natuurlijke (speel)plek kan worden ingericht.
- We integreren spelen en ontmoeten in de openbare ruimte. De uitdaging is om op een slimme manier gebruik te maken van de openbare ruimte waarin kinderen worden gestimuleerd om samen te spelen en waarin ouderen elkaar kunnen ontmoeten.
- We betrekken bewoners waaronder met name kinderen bij de in te richten speelplekken.
Net als bij de beheeronderdelen wegen en openbare verlichting is bij spelen sprake van een aanzienlijke vervangingsopgave en daarmee investeringsbehoefte. De aanleg van nieuwe groene sociale knooppunten en vervanging van de huidige speelvoorzieningen is daarmee sterk afhankelijk van de beschikbare investeringsruimte in de komende jaren.
Financieel
In overleg met bewoners maken we de speelplekken groener om natuurlijk te spelen. Bij de herinrichting houden we zoveel mogelijk rekening met kinderen met een beperking. We streven er ook naar dat de speelplekken goede ontmoetingsplekken zijn voor oudere bewoners zodat jong en oud elkaar kunnen ontmoeten. Voor het onderhoud aan recreatieve sportvoorzieningen, speeltuinen en speelplekken is in totaal € 2,0 miljoen beschikbaar.