Grondbeleid

We analyseren de risico’s van planexploitaties
Medio 2025 waren er ruim 30 facilitaire plannen, grondexploitaties en gebiedsexploitaties in uitvoering. Daarnaast zijn er planexploitaties in ontwikkeling (de PIO's). Als deze haalbaar en uitvoerbaar blijken, leggen we deze voor aan uw gemeenteraad of leiden deze tot overeenkomsten die het college afsluit. Om de risico’s van deze exploitaties af te dekken, analyseren we deze. Hierbij schatten we de kans in dat een risico optreedt en wat het effect kan zijn. Per project bekijken we de risico’s zoals kostenstijgingen, hogere verwervingsprijzen, opbrengstverlaging (markt) en bijsturingsmogelijkheden. Dit leggen we naast een beoordeling van de totale projectenportefeuille. Wat vervolgens aan gekwantificeerde financiële risico’s overblijft, moet kunnen worden afgedekt in het weerstandsvermogen van de gemeente Nijmegen in de vorm van de Saldireserve.

De risico’s binnen de lopende planexploitaties worden periodiek tegen het licht gehouden
Hierbij zijn aanvullende maatregelen en beheersmaatregelen opgenomen die ervoor moeten zorgen dat de lopende planexploitaties de komende jaren passend, op de juiste manier en onder beheersbare condities kunnen worden uitgevoerd. Dit heeft ook consequenties voor het weerstandsvermogen.

We zetten deze risico’s in de tijd

Bij de behandeling van de Kadernota risicomanagement, weerstandsvermogen en financiële kengetallen is een belangrijke verandering ten opzichte van de vorige kadernota vermeld: het weergeven van risico’s verbonden aan grondexploitaties in de tijd, rekening houdend met het tijdstip waarop een risico zich kan voordoen.
De spelregels voor dit in de tijd zetten van risico’s van de grondexploitaties zijn in de Kadernota risicomanagement, weerstandsvermogen en financiële kengetallen van maart 2016 vastgelegd. Voor een verdere toelichting van de risico’s van de grondexploitaties zie de paragraaf Weerstandsvermogen.

Voor winst ‐ en verliesneming hanteren we het voorzichtigheidsbeginsel

Dat wil zeggen: bij te verwachten verliezen treffen we direct een voorziening. Een verwachte winst nemen we pas aan het eind van een project, wanneer de winst is gerealiseerd. Over tussentijdse winstneming heeft de commissie BBV in december 2017 een uitspraak gedaan over de wijze van berekening. De door hen voorgeschreven berekening kan leiden tot een eerdere winstneming dan onze eigen, op het voorzichtigheidsprincipe gebaseerde, methodiek. Op basis van deze voorgeschreven berekeningsmethode en rekening houdend met een risicobeoordeling wordt bepaald of tussentijdse winstneming mogelijk is.

Wijzigingen gemeld bij het Koersdocument
In het Koersdocument 2026 is gekozen voor een andere opzet. Grondslagen en uitgangspunten zijn voorgelegd voor de Stadsbegroting 2026-2029 en door de gemeenteraad vastgesteld.

Voor het fysieke domein speelt met name schaarste op verschillende domeinen. Schaarste aan capaciteit op het elektriciteitsnet, een toenemende krapte op de arbeidsmarkt en aan financiële middelen. De focus ligt op het realiseren van onze ambities uit het coalitieakkoord.

Financiële effecten
Netcongestie geeft forse risico’s voor onze ruimtelijke plannen. Keuzes in de ruimtelijke plannen vanwege netcongestie en de krappe arbeidsmarkt maken we aan de hand van een inhoudelijk afwegingskader. Zo prioriteren we plannen die passen bij de gewenste koers voor de stad. De plancapaciteit wordt teruggebracht naar 130%.

Bekostiging rioolvoorzieningen en hemelwaterafvoer Winkelsteeg
In de gebiedsexploitatie Winkelsteeg is rekening gehouden met kosten voor het vervangen en uitbreiden van de bestaande rioolvoorzieningen en hemelwaterafvoer om de ontwikkelingen mogelijk te maken. In de gebiedsexploitatie zijn deze kosten opgenomen onder de Investeringen, waarmee deze investeringen geactiveerd worden en zouden worden bekostigd uit de jaarlijkse gemeentebegroting. Op 18 december 2024 heeft de raad het raadsvoorstel ‘Financiering en toerekening gemeentelijke watertaken’ vastgesteld met daarbij het besluit om ‘Kosten van rioolvoorzieningen voor nieuwe gebiedsontwikkelingen te financieren uit de GREX’. Daar komt bij dat in de BBV-notitie lokale heffingen is gesteld dat kosten voor rioolvoorzieningen alleen uit de grondexploitatie of rioolheffing bekostigd kunnen worden en dus niet uit de gemeentebegroting. Daarom wordt in de begroting 2026-2029 het totale krediet voor de investeringen Winkelsteeg met circa € 10,5 miljoen. verlaagd van € 71,5 miljoen naar € 61,0 miljoen, omdat de rioolvoorzieningen niet langer uit de gemeentebegroting bekostigd gaan worden.
Een deel van deze kosten zullen bekostigd moeten worden uit de rioolheffing de komende jaren, voor zover dit betrekking heeft op het vervangingsdeel van bestaande riolering. Het overige en naar verwachting grootste deel zal naar verwachting als kostenpost in de grondexploitatie bij het MPG 2026 worden opgenomen. Het resultaat van de grondexploitatie zal als gevolg van het opnemen van kosten voor rioolvoorzieningen verslechteren.

* De gebiedsontwikkeling Stationsdistrict is een gemengd project met zowel grondexploitatie als facilitaire projecten. Voor het inzicht en de transparantie kiezen we ervoor om het totale verwachte verlies op deze plek te presenteren.
Voor de grexprojecten is de eindwaarde € 14.456
Voor de facilitaire projecten gaat het om eindwaarde € 1.921